VEGA

weigh

* * *

(veg; vá, vágum; veginn), v.

1) to lift (hann vegr heyit upp á herðar sé); v. e-n á bál, to lift one on the funeral fire; v. e-n ór skógi, to inlaw one;

2) to weigh (verðum vér at leita at skálum, ok v. hringinn); fig., skal yðr engi vera traustari vin, þott þér vegit þat lífit, though ye esteem it little;

3) to weigh, be of weikht (hvert haglkorn vá eyri);

4) to fence, fight (smite) with a weapon (hann vá svá skjótt með sverði, at þrú þóttu á lopti at sjá);

5) v. at e-m, to attack one, fight against one (ungr skal at ungum vega);

6) to gain by fighting; v. sigr, to gain the victory; v. sigr á e-m, to overcome, beat, vanquish; v. til landa, to win land weapon in hand;

7) to smite, slay, kill; v. mann, v. víg, to slay a man;

8) refl., þat sverð, er sjálft mun vegast, the sword that will fight of itseff; vást meirr á hlut Grikkja, the Greeks lost more men; recipr., vegast, to slay one another.

* * *

pres. veg; pret. vá, vátt, vá (later vó); subj. vægi; part. veginn; with neg. suff. vegr-a, Hm. 10. In N. G. L. it is often spelt with i, viga, vigr, viginn: [Goth. wigan is supposed from ga-wigan = σαλεύειν, Luke vi. 38; O. H. G. wegan; Germ. wägen; cp. Lat. vehere; Goth. and A. S. wagjan, and Engl. wag and weigh, in the phrase ‘to weigh anchor,’ are derivatives]:—prop. to move, carry, lift, as by a lever; hann vegr heyit upp á herðar sér, Fb. i. 523; vágu þeir upp með (forkinum) bálit, Fms. vi. 405; hann vegr hann upp (á atgeirinum), Nj. 84; þeir höfðu til vegr (i. e. vögur) ok vágu skútuna fram af berginu, Fms. viii. 430; þerra hey sín en eigi á brott at vega eðr færa, Grág. (Kb.) ii. 107; öngullinn vá í góminn, Edda 36; en er lokit var at sjóða vá Narfi upp mörbjúga, Korm. 34: vega á bál, to lift on the bale fire, Vtkv.; vágum ór skógi þanns vildum syknan, Am. 97; var ek þrimr verum vegin at húsi, Gh. 10; vegnest verra vegra hann velli at, Hm. 10.

II. to weigh; vega þeir haglkomin … ok vágu þeir í skálum, Fms. xi. 143; vá Halli sér þá þrjár merkr, vi. 372; þat er vegit sem reitt er, Sd. 155; eyrir veginn, Grág.; sex merkr vegnar, Orkn.; þrjá penninga silfrs vegna, Hkr. i. 185; mörk vegin brends silfrs, and so passim; virðr ok veginn, Grág. ii. 369; hann lét vega allan borðbúnað sinn, Fms. x. 147: metaph., skal yðr engi vera traustari vin, þótt þér vegið þat lítið, though ye find it light, ix. 297, passim.

III. neut. to weigh, be of weight; sjám hvat vegi sjóðr sá, Ld. 30; hvert haglkorn vá eyri, Fms. i. 175; vega hálfa mörk, ii. 80; er sagt at eyri vægi hvert haglkorn, xi. 142; þótt þat vegi meirr enn hálfa vætt, Grág. (Kb.) i. 24, Bs. i. 874: metaph., skal ek allan hug á leggja ef þat vegr nökkut, Ó. H. 53; nema yðr þykki minna vega mín reiði, Fms. vii. 141; mér vegr þat lítið, Mag. 11.

IV. reflex., í öllu sem vegask má með stórum vágum ok smám, K. Á. 204, freq.

2. to yield in weight; það vegst vel, or það hefir vegist so and so, it has been of such and such weight.

B. [The Goth. has here a separate strong verb, but in the Icel. both verbs have been amalgamated into one; Ulf. weigan, waih, wigun, = μαχειν; A. S. wigan; cp. víg]. to fence, fight with a weapon; tók sverðit ok atgeirinn ok vegr með báðum höndum, Nj. 96; hana vá svá skjótt með sverði, at þrjú þóttu á lopti at sjá, 29; eiga þeir at vega upp yfir höfuð sér, Fms. x. 360; vega með vápnum, to report to arms, Nj. 139; vega at e-m, to fight against; Þjálfi vá at Mökkur-kálfa ok féll hann, Edda 58.

2. to attack with a weapon, Nj. 63, Grág. ii. 156; hann vaknaði fyrst er menn vágn at honum, Fms. vii. 333; ungr skal at ungum vega, Ísl. ii. 309; vega at flugdreka, Nj. 183.

II. to fight; vega sigr, to gain the day, Fms. viii. 133, Bret. 66; með vápnum má sigr vega, Al. 83; hamingju at vega sigr a sínum úvinum. Fms. i. 218; ást Guðs vá sigr á (overcame) líkams píslum ok hræzlu, Greg. 21; vega til landa, to win land weapon in hand, Korm.; slíkt sem vér höfum til vegit, gained, Fms. viii. 92.

2. with dat. to forfeit, = fyrir vega, vega landi ok lausum eyri, Hkr. ii. 384; ef hann félli á hólmi þá hefði hann vegit allri eigu sinni, Eg. 495.

III. to smite, slay, slaughter; ef maðr vegr mann, ok varðar þat skóggang, Grág. (Kb.) i. 145; vega á veittar trygðir, Ísl. ii. 491; vega víg, ek hefi vegit víg eitt, Nj. 128, passim; vega í enn sama knérunn, 85; víg þá er þat er vegit, Grág. ii. 89; vegin sök. = víg sök, 20, 41; vega mann or menn, passim; í Hólmgarði var svá mikil friðhelgi, at drepa skyldi hvern er mann údæmdan vá, Fms. i. 80; Kolskeggr vá drúgum menn, … vegr Gunnarr drjúgum menn, Nj. 96, 108; Þorsteinn vá hann þar, Eg. 713; ek vá hann, Nj. 28; þú sitr hjá, en nú er veginn Egill húsbóndi þinn, 97; ef hann er með vápum veginn, 146; hræðisk eigi þá sem líkamann vega, Blas. 48 (Mark x. 28); þú skalt ekki mann vega, the Sixth Commandment.

IV. reflex., ok þat sverð er sjálft vegizk, a sword that fences of itself, Skm. 8, 9; þat [sverðit] vásk sjálft, Edda; vásk meirr á hlut Grikkja. the battle went against the Greeks, they lost the more men, Bret. 74; þá verðr um rætt at mjök hefði á vegizk þeirra lið Sunnan-manna, Ísl. ii. 389 (á-víga); at þegar hafi vegizk á þinn her, Stj. 531.

2. recipr., vegask or vegask at, to fight, slay one another; nú vegask menn at, N. G. L. i. 64; ef þrælar manna vegask, Grág. (Kb.) i. 191; þá vágusk skógar-menn sjálfir, Landn. 323 (App.); miklu eru þrælar atgörða-meiri enn fyrr hafa verit, þeir flugusk þá á, en nú vilja þeir vegask, Nj. 56; nú eru konur þær sjau, er maðr má vegask um sektalaust við konung, N. G. L. i. 169.